گروه آموزشی پنجم و ششم کاشان  

 به کلماتی میگویند که از یک ریشه گرفته شده

 باشند و حرف های اصلی آن کلمه در کلمه های هم خانواده اش پشت سر

 هم بیاید. مانند:(تحمٌل ـ حمل ـ حامل )یا(عجله ـ عجول ـ تعجیل)و...

چند نمونه کلمه هم‌خانواده

 سه حرف اصلی "ح ب ب" : حبّ ٬ حبیب ٬ محبوب ٬ حبیبه

 سه حرف اصلی "ا م ر" : امیر٬ مامور٬ امور ٬ اَمر ٬ اوامر ٬ اُمرا

 سه حرف اصلی "ج ل ل" : جلیل ٬ مجلل ٬ تجلیل ٬ جلال ٬ جَلاله

 سه حرف اصلی "و ح د" : وحید ٬ واحد ٬ موحد ٬ توحید ٬ وحدانیت

 سه حرف اصلی "ح ق ق" : تحقیق ٬ محقق ٬ حقیقت ٬ حقّ ٬ حقوق

 سه حرف اصلی "ش ر ع" : شرع ٬ مشروع ٬ شریعت ٬ شارع ٬ تَشَرُع

 سه حرف اصلی "د ر س" : درس ٬ مدرسه ٬ تدریس ٬ مدرّس ٬ دروس

  سه حرف اصلی "س ج د" : سجده ٬ مسجد ٬ سجود ٬ ساجد ٬ مساجد

 سه حرف اصلی "ش ر ک" : شرکت ٬ شراکت ٬ شریک ٬ مشرک ٬ شِرک

 سه حرف اصلی "س ک ن" : مسکن ٬ تسکین ٬ سکنی ٬ سکونت ٬ ساکن

ضرب المثل:

به سخنان معروفی میگویند که میتوان از آن ها پندواندرز گرفت.این سخنان نسل به نسل ویا سینه به سینه به ما منتقل شده است. مانند:عاقبت جوینده یابنده است.

                  هرکه بامش بیش٬ برفش بیشتر.

تعریف کنایه:یعنی پوشیده سخن گفتن درباره موضوعی.وقتی با زبان کنایه حرف میزنیم٬منظور خود را به طور غیرمستقیم بیان می کنیم.که البته این باعث میشود خواننده تلاش کند تا معنای اصلی سخن مارا دریابد.مانند:فلانی ریش سفید محله است.(یعنی با تجربه است.)

جان بخشی به اشیا(تشخیص):

 شاعران و نویسندگان برای خیال انگیز کردن نوشته های خود از جان بخشی به اشیا استفاده می کنند.یعنی حالت هاو رفتار خاص انسان را به چیزهایی بی جان نسبت می دهند. البته این نوشته ها یا شعرها از زبان اشیا بیجان سخن می گویند.

تعریف تشبیه:آن است که کسی یا چیزی را از لحاظ داشتن صفتی به کسی یا چیزی  دیگری که آن صفت را به حد کمال دارد ویا به داشتن آن معروف است مانند کنیم. مثل:

برق چون شمشیر بران     پاره میکرد ابرهارا

که در اینجا برق را به شمشیری تشبیه کرده اند که ابر هارا پاره میکند.

مهم ترین پسوند ها:

1-      گر:معنی شغل وکار می دهند.مانند (رفتگر، مسگر، آهنگر.............)

2-      زار:معنی مکان وفراوانی می دهند. مانند (گلزار، چمنزار، علفزار............)

3-      ستان :معنی مکان می دهند.مانند (بیمارستان، کوهستان، هنرستان............)

4-      بان : معنی مراقبت ونگهبانی می دهند. مانند (دروازه بان ،باغبان، نگهبان............)

5-      گین : با اسم ترکیب می شود وصفت می سازد.( خشمگین ،غمگین، اندوهگین،...............)

6-      مند : مانند (هنرمند ،ثروتمند..............)

7-      سار: مانند(کوهسار ،چشمه سار،شاخسار...........)

8-       انه :قید وصفت می سازد. مانند(صبحانه ،کودکانه ،عاقلانه ..............)

9-      گار :مانند (آفریدگار، سازگار، آموزگار............)

10-  ه :اسم وصفت می سازد.مانند (لبه ،دسته ،گرفته ،هفته.............)

11-  دان :مانند (نمکدان ، شمعدان ........)

*****************************************

مهم ترین  پیشوند ها:

1-      با :  مانند (با ادب ،با ایمان ،باسواد...........)

2-       بی :مانند (بی سواد ،بی ادب .................)

3-       نا : مانند (نادرست ،ناامید ،نا شناس..........)

4-      هم :مانند  (هم خانواده ،همکار ،...............)

1-کنایه:

(پوشیده سخن گفتن درباره ی امری)سخنی که دارای دومعنای دور ونزدیک است که منظورگوینده معنای دورآن است.                                   

مثال:فلانی آب ازدستش نمی چکد.

معنای نزدیک: یعنی ازدست اوآب روی زمین نمی ریزد.           

معنای دور:خسیس بودن فرد.

نکته :همه ی ضرب المثل هاکنایه اند امّاهمه ی کنایه هاضرب المثل نیستند.

2-مبالغه:آ

رایه ای است که درآن امری طبیعی به صورت غیرطبیعی وبزرگنمایی شده بیان می شود . (غلو)

به یک ماهگی همچویک سال بود                      برش چون برِرستم زال بود

* * *

خروشیدوجوشیدوبرکندخاک                          زسمّش زمین شدهمه،چاک چاک