بی شک یکی از علاقمندیهای هر انسان آگاهی از فرهنگ و تمدن کشور خود در دورانهای گذشته می باشد . در این مطلب با پیشینه سرود ملی ایران آشنا می شوید .

نخستین سرود ملی ایران مربوط به دوره قاجار است که موسیقی آن توسط موسیو لومر، موسیقیدان نظامی فرانسوی اعزامی به ایران در دوره قاجار، تصنیف شده است. این سرود در اصل برای پیانو نوشته شده و یک بار به هنگام ورود مظفرالدین شاه قاجار و در حضور وی در پاریس اجرا گردید. اجرای آن توسط ارکستر ملل نخستین اجرای رسمی و ارکسترال آن است که به پیشنهاد رهبر کنونی ارکستر ترانه‌ای برای آن توسط بیژن ترقی سروده شد و به همراه خواننده اجرا گردید.

شعر آن چنین بود:

نام جاوید ای وطن صبح امید ای وطنچهره کن در آسمان همچو مهر جاودان
وطن ای هستی من شور و سرمستی من
چهره کن در آسمان همچو مهر جاودان
بشنو سوز سخنم که هم آواز تو منم
همه ی جان و تنم وطنم وطنم وطنم وطنمبشنو سوز سخنم که نواگر این چمنم
همه ی جان و تنم وطنم وطنم وطنم وطنمهمه با یک نام و نشان به تفاوت هر رنگ و زبان
همه شاد و خوش و نغمه زنان ز صلابت ایران جوانز صلابت ایران جوان ز صلابت ایران جوان

لازم بذکر است این سرود چندی پیش توسط سالار عقیلی بازخوانی شد .

سلام شاهنشاهی، نخستین سرود رسمی ایران بود که در دوران زمامداری رضا شاه پهلوی و تا پیش از پیروزی انقلاب اسلامی نواخته می‌شد.

شاهنشه ما زنده بادا

پاید کشور به فَرَّش جاودان

کز پهلوی شد ملک ایران

صد ره بهتر ز عهد باستان‏

از دشمنان بودی پریشان

در سایه‌اش آسوده ایران

ایرانیان پیوسته شادان

همواره یزدان بوَد او را نگهبان

ای پرچم خورشید ایران

پرتو فکن بروی این جهان

یاد آور از آن روزگاری

کآسود از برق تیغت هر کران

در سایه ات جان میفشانیم

از دشمنان جان میستانیم

ما وارث ملک کیانیم

همیشه خواهیم وطن را از دل و جان

بودیم و هستیم پیرو حق

جز حق هرگز نخواهیم از جهان

با شه پرستی مملکت را

داریم از دست دشمن در امان

ما پیرو کردار نیکیم

روشندل از پندار نیکیم

رخشنده از گفتار نیکیم

 

شد زین فضایل بلند آوازه ایران

سرود «پاینده بادا ایران»


پس از انقلاب و پیش از سال ۱۳۷۱، آهنگ سرود جمهوری اسلامی ایران براساس شعری از ابوالقاسم حالت تصنیف شد. این سرود «پاینده بادا ایران» نام دارد و آهنگ ساخته شده برای آن شباهت بسیار زیادی به سرود شاهنشاهی داشت.

شُد جمهوری اسلامی به پا

که هم دین دهد هم دنیا به ما

از انقلاب ایران دِگر

کاخ ستم گشته زیر و زِبَر

تصویر آیندهٔ ما،

نقش مراد ماست

نیروی پایندهٔ ما،

ایمان و اتحاد ماست

یاریگر ما دست خداست

ما را در این نبرد او رهنماست

در سایهٔ قرآن جاودان

پاینده بادا ایران




سرود «ای ایران»

سرود «ای ایران» سرود ملی غیر رسمی ایران است ، اما هیچگاه سرود هیچیک یک از دولت‌های ایران نبوده‌است، می‌توان آن را سرودی میهنی صرف نظر از نوع حکومت در ایران دانست؛

ای ایران ای مرز پرگُهر
ای خاکت سرچشمهٔ هنر
دور از تو اندیشهٔ بَدان
پاینده مانی تو جاودان
ای دشمن ار تو سنگ خاره‌ای من آهنم
جان من فدای خاک پاک میهنم
مهر تو چون، شد پیشه‌ام
دور از تو نیست اندیشه‌ام
در راه تو، کِی ارزشی دارد این جان ما
پاینده باد خاک ایران ما
سنگ کوهت درّ و گوهر است
خاک دشتت بهتر از زر است
مهرت از دل کِی برون کنم
بَرگو بی مهرِ تو چون کنم
تا گردش جهان و دور آسمان به‌پاست
نورِ ایزدی همیشه رهنمای ماست
مهر تو چون، شد پیشه‌ام
دور از تو نیست اندیشه‌ام
در راه تو، کِی ارزشی دارد این جان ما
پاینده باد خاک ایران ما
ایران ای خرّم بهشت من
روشن از تو سرنوشت من
گر آتش بارد به پیکرم
جز مهرت در دل نپرورم
از آب و خاک و مهرِ تو سرشته شد گِلم
مهر اگر برون رود تهی شود دلم
مهر تو چون، شد پیشه‌ام
دور از تو نیست اندیشه‌ام
در راه تو کِی ارزشی دارد این جان ما
پاینده باد خاک ایران ما

 

در سال ۱۳۷۱ سرود جمهوری اسلامی ایران به عنوان سرود ملّی معرفی شد. که مدت زمان اجرای آن ۵۹ ثانیه‌ است. این سرود به صورت گروهی سروده شد. بدین صورت که پنج تن از شاعران به نام از جمله : علی معلم دامغانی، مهرداد اوستا، حمید سبزواری، محمود شاهرخی، مشفق کاشانی به اتفاق هم این سرود را بدین صورت سرودند و آهنگ آن نیز توسط آقای دکتر منوچهر ریاحی ساخته است.

سَر زَد از اُفُق

مِهرِ خاوران

فروغِ دیدهٔ حق باوران

بهمن، فَرِّ ایمانِ ماست

پیامت ای امام

" استقلال، آزادی "

نقشِ جانِ ماست

شهیدان، پیچیده در گوش زمانْ فریادتان

پاینده مانی و جاودان

جمهوری اسلامی ایران

منبع : از ویکی‌پدیا، دانشنامه آزاد